Het meergeulenstelsel van de Westerschelde en de relatie met de functies van de langetermijnvisie: een kritische analyse van het beleidsuitgangspunt 'Instandhouding van het meergeulenstelsel van de Westerschelde'
Voorsmit, O.V. (2006). Het meergeulenstelsel van de Westerschelde en de relatie met de functies van de langetermijnvisie: een kritische analyse van het beleidsuitgangspunt 'Instandhouding van het meergeulenstelsel van de Westerschelde'. Delft Hydraulics/Waterbouwkundig Laboratorium: Delft. 119 pp.
De Westerschelde is gelegen is in het zuidwesten van Nederland en is het Nederlandse deel van het Scheldeestuarium. Een centrale doelstelling in het beleid omtrent de Westerschelde is de instandhouding van het meergeulenstelsel. De aanleiding voor dit onderzoek is dat instandhouding van het meergeulenstelsel gemotiveerd wordt vanuit het belang van het meergeulenstelsel voor de functies veiligheid, toegankelijkheid en natuurlijkheid, zoals geformuleerd in de Langetermijnvisie Scheldeestuarium. Het is echter niet duidelijk hoe belangrijk het meergeulenstelsel nu werkelijk voor die functies is. Het doel van het onderzoek is een beter inzicht te krijgen in de relatie tussen het meergeulenstelsel en de functies om op deze manier de relatie te versterken tussen de fysische karakteristieken van het systeem en de beleidsdoelen voor de Westerschelde. Het meergeulenstelsel is de fysische karakterisering van de Westerschelde. Het meergeulenstelsel bestaat uit de systeemattributen ebgeulen, vloedgeulen, platen, slikken, ondiepwatergebied, kortsluitgeulen en drempels. Deze systeemattributen beïnvloeden elkaar via fysische (hydraulische en morfologische) processen. Deze wederzijdse invloed leidt op verschillende tijden ruimteschalen tot een mate van morfologische dynamiek. Algemeen wordt aangenomen dat het huidige meergeulenstelsel zichzelf handhaaft in een dynamisch evenwicht. Dat wil zeggen dat het systeem zich constant aanpast aan de heersende omstandigheden en veranderingen binnen het systeem mogelijk zijn, maar dat het systeem in grote lijnen hetzelfde uiterlijk behoudt. Om de relatie tussen het meergeulenstelsel en de veiligheid te leggen is gekeken naar de invloed van het meergeulenstelsel op de kans van het optreden van hoogwaterstanden. Om de relatie met toegankelijkheid te leggen is gekeken naar de invloed van het meergeulenstelsel op de afmetingen van de hoofdvaargeul en het optreden van zijstroming. Om de relatie met natuurlijkheid te leggen is natuurlijkheid gedefinieerd als de mate waarin natuurlijke processen ongestoord plaats kunnen vinden, waarbij het menselijk handelen evident is en de randvoorwaarden oplegt voor het plaatsvinden van deze processen. Binnen natuurlijkheid wordt voor de natuurlijke processen onderscheid gemaakt in fysische en ecologische processen. De fysische processen leiden tot een toestand van het systeem met verschillende ecologisch interessante ecotopen die de potentie bepalen van de ecologische processen. De fysische processen worden daarom voor een belangrijk deel als bepalend beschouwd voor de ecologische processen. De mate waarin natuurlijke fysische processen plaats kunnen vinden wordt bepaald door de mate van morfologische dynamiek. Voor iedere functie zijn aspecten binnen het systeem aan te wijzen die van belang zijn voor die functie. Onder aspecten wordt verstaan het voorkomen van systeemattributen en de mate van morfologische dynamiek. Belang hebben bij een aspect betekent dat wanneer dit aspect toeneemt, dat de functie die er belang bij heeft beter door het meergeulenstelsel wordt ondersteund en vice versa wanneer het aspect afneemt. De conclusie is dat het meergeulenstelsel in beperkte mate de veiligheid, toegankelijkheid en natuurlijkheid ondersteunt. Ondanks dat van het huidige meergeulenstelsel aspecten aan zijn te wijzen die van belang zijn voor het waarborgen van de functies, is instandhouding van het meergeulenstelsel op zichzelf niet voldoende. Voor het waarborgen van de functies zijn aanvullende maatregelen nodig. Tevens kan uit het onderzoek geconcludeerd worden dat de aspecten van het meergeulenstelsel waar de functies belang bij hebben niet altijd overeen komen of zelfs tegengesteld zijn. Wanneer er wordt ingegrepen in het systeem ten behoeve van een van de functies kan dit er toe leiden dat aspecten worden geschaad die van belang zijn voor een andere functie. Dit kan er toe leiden dat de functies onderling in conflict komen. Dit vormt een bedreiging voor het basisuitgangspunt van
All data in the Integrated Marine Information System (IMIS) is subject to the VLIZ privacy policy
